Diğer Adları:
Filiskin, Narpuz, Pülüskün, Yabani nane
Ballibabagiller familyasindandir. Nanenin çok yakin akrabasi olup Anadolu'nun pek çok yöresinde sulak çayirlarda ve akarsu kenarlarinda dogal olarak yetisir. 10 -30 cm. boylanabilen, çokyillik dayanikli otsu bitkidir. Diklemesine veya topragin üzerine yatarak gelisen iki türü vardir. Tüylü ve naneninkinden daha açik yesil yapraklari ve morumsu veya pembe açan çiçekleri olur. Bitki, döktügü minik tohumlariyla çogalir. Yarpuzun yapraklarindaki uçucu yag, pulegon adli madde yönünden zengindir. Antik çaglardan beri Akdeniz bölgesinde taninan ve nitelikleri bilinen yarpuz, bazi yerlerde pazarlarda satilip nane yerine kullanilmaktadir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Kimi tibbi etkileri naneninkine benzeyen yarpuzun bu etkilerini söylece sayabiliriz:
• Sindirimi kolaylastirir.
• Balgam söktürücüdür.
• Mide ve bagirsaklarda siskinlik olusturan gazlari söktürür.
• Bedende olusan spazmik agrilari ve ruhsal endiseleri giderir.
• Kadinlarda rahmin büzülmelerini güçlendirerek aybasi dönemini kolaylastirip rahatlatir.
Bu durumlar için, 1-2 tatli kasigi kurutulmus yarpuz yapragi (toplanip kurutulmasi aynen nanede oldugu gibidir) üzerine 1 bardak kaynar su dökülür. 10-15 dakika süreyle demlendirilir. Bu infüzyon, günde üç kez alinabilir ya da taze yarpuz yapraklan aynen nanedeki gibi su ile damitilarak filiskin yagi denilen esansi yapilir. Piyasadan alinabilen filiskin yaginin 2-10 damlasi bir kesme sekere damlatilarak alinir.
UYARILAR
• Düsüge neden olabilecegi için gebelikte yarpuz alinmamalidir.
• Böbrek sorunu olanlar da yarpuz almaktan kaçinmalidir.