Bilesikgiller familyasindandir. Kuzey Yariküre'nin iliman iklim kusaginda yaygin olup ülkemizde de iç, Kuzey ve Dogu Anadolu bölgelerinde yabani olarak yetismektedir. 60-150 cm. boylanabilen, çokyillik dayanikli otsu bitkidir. Kabarik çizgili, yuvarlak kesitli ve üzerinde kirmizi lekeler bulunan yesil renkli gövdesi; hafif ama hos kokulu, tadi aci, kenarlari disli ve derin girintili koyu yesil renkli yapraklan vardir. Gene hafif ama hos kokulu ve tadi aci, hardal sarisi çiçekleri yaz basindan sonbaharin basina kadar sik salkimlar olusturarak açar. Bu çiçeklerin olgunlasmasiyla yesilimsi beyaz renkli dikdörtgen biçimli minik tohumlari meydana gelir. Bol günesli ya da kismen gölgeli yerleri seven ve yas olmamak kosuluyla toprak türü ayirt etmeyen solucanotu, döktügü tohumlariyla çogalir.
Solucanotunun topraküstü kesimleri uçucu yag, aci glikozitler, laktonlar, flavonitler ve tanen içerir. Yapraklari potasyum yönünden zengindir. Bu nedenle çürütülüp kompozit gübre yapilan bitkilerin arasina katilir. Gene bitkinin yapraklari sinekleri kovmak üzere evde bazi yerlere asilir. Kurumus ince dallari halilarin altina konulur. Karinca ve fareleri kaçirmak üzere mutfak ve kilerde uygun yerlere yayilir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Antik kültürlerde solucanotunun çürümeyi engelledigi düsünülmüs, antiseptik özelliklerinden dolayi, bitki ölü bedenleri korumakta, mumyalama isinde kullanilmistir. Solucanotu bitkisinin tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söyle özetlenebilir:
• Bedeni güçlendirici toniktir.
• Sindirim sistemini uyarir, istah açar. Hazimsizligi en aza indirger.
• Kadinlarda aybasi dönemini kolaylastirir.
• Sindirim organlarindaki kurtlardan (solucanlardan) kurtulmak için etkili bir ilaçtir. Askarit (Askaris) gibi igne biçimli kurtlara etkili iken, serit halindeki kurtlara etki yapmaz, içerdigi maddelerden ötürü yüksek dozda ve sürekli olarak alinmasi tehlikeli olabilir.
• Uyuz hastaliginda distan kullanilan yararli bir losyon olur.
Bu etkileri saglamak üzere, solucanotunun çiçek ve yapraklan bitki çiçekli iken yaz basi ile sonbahar basi arasindaki devrede toplanip özenle kurutulur, 1 tatli kasigi kurumus yaprak-çiçek karisimi 1 bardak kaynar suda 10-15 dakika süreyle demlendirilerek elde edilen infüzyon, günde iki kez birer bardak içilir.
Uyuz durumunda ayni infüzyon sikâyetli yerlere distan uygulanir.
UYARI
• Içerdigi maddelerden ötürü yüksek dozda ve sürekli olarak alinmasi tehlikeli olabilir.
• Gebelikte soluncanotu alinmamalidir.
• Yukarida tanimlamasi ve ilaç olarak uygulamalari sunulan Solucanotu (Tanacetum vulgare) ile Anadolu'da ayni adla ve kismen benzeri amaçlarla kullanilan ve yabani itir da denilen Solucanotu (Pelargonium endlicherianum) bitkisi karistirilmamalidir.