Bilesikgiller familyasindaki bitkiler gibi Anthemis ve Matricaria cinsi papatya türleri, ortada sari tüpsü çiçekleri ile bunlarin çevresinde beyaz ya da sari renkli dilsi çiçeklerinden olusan bilesik çiçekleri ve çok parçali yapraklan ile dikkati çeker. Papatya türleri ilkbaharda çiçek açmaya baslar, yaz boyunca çiçekli kalir. Anthemis cinsi papatyalarin tür sayisi 100 kadar olup bunlarin anayurdu Avrasya'dir. 20-30 cm. kadar boylanabilen, dayanikli çokyillik otsu bitkilerdir.
Ülkemizde 50 kadar Anthemis türü papatya yetismektedir. Bunlar, çiçekleri gösterisli oldugundan çogu yerde süs bitkisi olarak üretilir. En önemli türü 75 cm. kadar boylanabilen Alman papatyasi (A. nobilis) türüdür.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Alman papatyasinin tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri:
• Yatistirici, tonik ya da bogaz agrilari antiseptigi olarak, yas veya kurumus çiçeklerinden hazirlanan infüzyon, günde birkaç kez içilebilir.
• Uykusuzluga karsi ayni infüzyondan gece yatmadan önce bir bardak içilir.
• Akne durumunda bu infüzyonla yüz yikanip kurulanirsa cildi temizler.
• Romatizma agrilarina karsi, zeytinyaginda 10-15 gün kadar bekletilen çiçekleriyle elde edilen eriyigi (özütü) agrili yerlere uygulanir.
• Saçlara çok yararli olan bir banyo suyu hazirlamak üzere çiçekleri suda kaynatilir. Bu banyo suyuna daldirilan tarakla saçlar taranir.
Köpek papatyasi (A. cotula), ülkemizde çok yaygin olarak yetisen, kötü kokulu bir papatya türüdür.
• Gaz söktürücü, uyarici ve adet söktürücü ilaç olarak kullanilir.
Bu amaçlarla taze ya da kurumus çiçekleriyle hazirlanan infüzyon, günde bir-iki kez içilebilir.
Matricaria cinsi papatyalar içinde anayurdu Avrasya olan ve ülkemizde de çok yaygin yetiseni, Adi ya da Tibbi papatya (M. chamomilla) türüdür. 25-50 cm. kadar boylanabilen, dayanikli çokyillik otsu bitkidir. Sari renkli tüpsü çiçeklerinden olusan çiçek basi kubbe gibi çikintili ve içi bostur. Bunlarin çevresindeki dilsi çiçekleri beyaz renkli olur.
Adi papatyanin tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri de söyle siralanabilir:
• Istah artirici, yatistirici; mide ve bagirsak gazlari ile safrayi söktürücü, idrari artiricidir. Bu etkilerinden yararlanilmak üzere iki-üç tutam taze veya kurumus çiçekleriyle hazirlanan infüzyon günde bir-iki kez içilebilir.
• Bogaz agrilarina karsi, iki-üç tutam taze veya kurumus çiçekleri kaynatilarak bir dekoksiyon hazirlanir. Bu dekoksiyonla günde birkaç kez derin gargara yapilir.
• Yaralari iyilestirici olarak ayni dekoksiyon yaralara distan kompres olarak uygulanir.
• Saç rengini açmak üzere, gene bu dekoksiyon kullanilir.