Meyan (Kökü) Bitkisinin Faydaları, Bitkisel Tedavide Kullanılması

Bitki Adı: Meyan (Kökü)

Latincesi: Glycyrrhiza glabra

Diğer Adları: Biyam, Boyam, Piyam, Tatlıkök

Detaylı Açıklama:

Baklagiller familyasindandir. Anayurdu Avrupa'nin güneyi olan, dayanikli çokyillik otsu bitkidir. Ülkemizde Ege, Akdeniz, Güneydogu ve Dogu Anadolu bölgelerinde yaygin olarak, özellikle akarsu kiyilarinda yetisir. 50-100 cm. kadar boylanabilir, ince uzun, koyu yesil renkli yaprakçiklardan olusan bilesik yapraklari; yaz mevsiminde bitkinin yaprak koltuklarinda seyrek basaklar halinde açan mavimsi mor, bazen beyaz ya da sarimsi çiçekleri; 7-10 cm. uzunlukta yassi meyveleri vardir. Bitkinin konumuzu ilgilendiren rizomu, 0,5-2,5 cm. çapinda ve 15-50 cm. uzunluktaki silindir biçimli kökgövdesidir. Kabukluyken esmer, soyuldugunda sari renkli
olan bu kök, önce tatli iken sonra acimsilasir. Meyan (ya da Meyankökü) bitkisi kumlu, derin ve humuslu topraklan, bol günesli yerleri sever. Dökülen tohumlariyla çogalir ya da kökü bölünüp ekilerek çogaltilir.

Meyanin rizom kökü, normal sekere göre elli kat daha tatli olan glisirizin ile flavon, saponin ve kumarin adi verilen maddeleri; tadi aci uçucu yaglan, nisasta ve yapiskan bitki sivisini içerir. Bu kökler ilaç ve bira endüstrilerinde, kolali içitlerin yapiminda kullanilir. Anadolu'da bu kökten serbet yapilarakiçilir. Üç yillik köklerinden elde edilen meyan bali, koyu renkli toz, çubuk ya da dörtgen seklindeki parçalar halinde satilir ve ilaç olarak kullanilir.

Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Bitkinin kökünün tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söyle özetlenebilir:

• Gögüs yollari hastaliklarinda etkilidir: Gögsü yumusatir, balgami söktürür, atesi düsürür, öksürügü keser; nezle ve bronsitte iyilestiricidir. Solunum yollarinda mukozayi korur, bogaz agrilarina iyi gelir.
• Yatistirici ve rahatlaticidir.
• Özellikle çocuklar için hafif müshil etkisi vardir.
• Bedeni güçlendirici toniktir.
• Mide yanmalari, gastrit ve mide ülserlerinde iyilestirici etkiler yapar.
• Karin agrilarini geçirir.
• Idrar söktürücüdür.

Bu etkilerinden yararlanmak üzere, meyankökü sonbaharin sonlarinda toprak kazilarak çikarilir. Iyice temizlenerek açik havada kurutulur. Kabuklari soyulur ve parçalanir. Bu parçalardan 1/2-1 tatli kasigi alinir, 1 bardak suya konularak kaynama noktasina kadar isitilir. Bu noktada ates kisilip 10-15 dakika daha isitma islemi sürdürülür. Böylece elde edilen dekoksiyondan günde üç kez birer bardak içilir ya da piyasada çubuklar halinde satilan meyankökü agizda emilerek ayni tibbi etkilerinden yararlanilir veya meyan bali suda kolayca eritilerek içilir.