Mersingiller familyasinda yer alan ayni cinsten 1000 kadar bitki türünün genel adi Mersin'dir. Anayurdu Amerika, Avustralya ve Yeni Zelanda olan, kis mevsiminde yapraklarini dökmeyen ve 2-5 m'ye kadar boylanabilen agaç ya da agaççiklardir. Burada sözünü edecegimiz, Yabani ya da Adi mersin (M. communis) adi verilen tür, Akdeniz Bölgesi'nin bitkisi olup Bati ve Güney Anadolu kiyi seridimizde bulunan günesli ve kurak alanlardaki makiler arasinda bol bol yetismektedir.
Üst yüzeyinde pek çok saydam nokta (yag bezeleri) bulunan yapraklari sert, mesinimsi, kenarlari düz, küçük, üzeri koyu yesil, alti daha açik yesil ve tam ortasi boydan boya çizgili olur. Mersinin yaz ortasindan sonbahara kadar açan altin renkli erkek organli beyaz çiçekleri ve yuvarlak kesitli, kirmizimsi renkte dallari vardir. Bitkinin ikinci yilinda dallari bej renge dönüp odunsulasir. Baslangiçta etli ve beyaz olan meyveleri, olgunlastiginda koyu mavi-siyah renge döner. Mersin bitkisinin dal, yaprak, çiçek ve meyveleri hos kokuludur. Bitki, döktügü tohumlarla kendiliginden çogalir ya da gövde çelikleriyle üretilir.
Mersinin yaprak ve çiçekli dallarinda tanen, reçine, aci birtakim maddeler ile uçucu yaglar; meyvelerinde yüksek oranda A vitamini, tanen, seker ve asitler bulunur. Tatli ve hos kokulu meyveleri pazarlarda satilir ve yenir. Körpe yapraklari ise, defne gibi, et yemeklerine çesni vermesi için kullanilir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Bitkinin tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söyle özetlenebilir:
• Peklik verici ve özellikle çocuklarda diyareyi kesicidir.
• Istah açicidir.
• Idrar yollari enfeksiyonlarinda antiseptik etkisi vardir.
• Doku ve damar büzücü niteligi nedeniyle kani dindirici etkileri görülür.
Sayilan bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin yapraklan her mevsimde toplanir ve gölgelik, havadar bir yerde kurutulur, 1 tatli kasigi kurumus mersin yapragi üzerine 4 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika süreyle demlendirilerek hazirlanan infüzyon, günde iki kez birer bardak içilir.
• Mersin, antiseptik etkiler tasir. Bu etkisinden yararlanmak üzere, bitkinin yapraklari suda kaynatilip buhari damitilarak elde edilmis ve piyasada satisa sunulmus suyu, distan bedene uygulanir.
• Ayrica A vitamini yönünden zengin olan mersin meyvesinden surup yapilarak içilmesinin, görme yetenegini artirdigi ileri sürülmektedir.