Maydanozgiller familyasinin örnek bitkisidir. Anayurdu Akdeniz havzasi olup yurdumuzun hemen hemen her yerinde yetistirilen, iki yillik dayanikli otsu bitkidir. Maydanoz, ilk yilinda bol yaprak ve sapindan olusan bir rozet, ikinci yilinda 80-100 cm'ye kadar boylanabilen gövdesini meydana getirir. Gövde ve yaprak saplari, içi dolu dairesel kesitli ve yesil renklidir. Yapraklari düzgün ve çok parçali kesimli, parlak yesil, alti biraz daha açik renktedir. Maydanozun kök, gövde, sap ve yapraklan güzel kokulu olur. Yazin açan sari renkli küçük çiçekleri semsiye görünüsü alarak bir araya gelirler. Bitkinin minik tohumlan, esmer renkli ve orak biçimli olup en güçlü kokusunu tasiyan kazik kökü, dallara ve sonra ince saçaklara ayrilan yapidadir. Bol günesli ya da kismen gölgeli yerleri; zengin, nemli ve derin kazilmis topragi seven maydanoz, tohumuyla çogatilir.
Eski Yunan ve Romalilar döneminden beri yemeklere çesni katmak, sofra ve yemekleri süslemek üzere kullanilan maydanoz, basta C olmak üzere A, B ve K vitaminleri, demir, kalsiyum ve magnezyum gibi mineraller ile apiol adli uçucu yag yönünden zengindir. Salatalara ve bazi yiyeceklere çig olarak, kimi yemeklere pismenin son aninda ya da pisme isi biter bitmez katilarak bolca tüketilir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Maydanozun tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söyle siralanabilir:
• Terletici; balgam, idrar ve safra söktürücüdür. Idrar söktürücü etkisi kani temizleyerek yararli olmakla birlikte, varsa bedendeki asin ödemin nedenleri arastirilmalidir.
• Kadinlarin aybasi agrilarini hafifletir. Aybasini düzene sokar.
• Istahi açar ve sindirimi kolaylastirir.
• Mide ve bagirsaklardaki gazi söktürür. Karin agrilarini da hafifletir.
• Bedeni güçlendirici bir toniktir.
• Afrodizyak (cinsel gücü artirici) etkisi oldugu varsayilmaktadir.
Bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin kazik kökü, tohum ve yapraklan bir araya getirilir. Bu karisimdan 1-2 tatli kasigi alinip üzerine bir bardak kaynar su dökülür. Kabin üzeri kapatilarak 5-10 dakika demlendirilir. Elde edilen infüzyondan, günde üç kez birer bardak içilir.
• Maydanozun sap ve yapraklari solugun kokusunu temizlemek ve saglikli bir cilt elde etmek üzere çig olarak bolca yenilmelidir.
• Ayrica zengin ve dogal bir C vitamini kaynagi oldugundan grip ve nezlenin kolayca atilmasi için maydanozun yaprak ve saplari gene çig olarak bolca tüketilmelidir.
UYARI
• Maydanoz dölyatagini uyardigindan, gebelikte asiri miktarda alinmamalidir.