Sedefotugiller (Turunçgiller) familyasindandir. Anayurdu Hindistan ve Uzakdogu ülkeleri olan limon, I.S. 1000-1200 yillarinda Ispanya ile Sicilya'ya getirilmis, daha sonra Haçli Seferleriyle Avrupa ve Ortadogu'ya yayilmistir. Günümüzde dünyanin tüm astropikal iklim bölgelerinde ve ülkemizde de Ege ile özellikle Akdeniz bölgelerinde yetistirilmektedir. 3-6 m. boylanabilen ve kisin yapraklarini dökmeyen bir agaçtir. Gövde ve dallarinin kabugu koyu gridir. Almasik dizili, elips biçimli iri yapraklari açik yesil renkli, derimsi dokulu ve sivri uçludur.
Bazi limon agaci türlerinde, yaprak koltuklarinda sivri dikenler bulunur, ilkbahar aylarinda açan hos kokulu, disi pembemsi ve içi beyaz renkli çiçekleri ya tek tek ya da birkaçi bir arada bulunur. "Yediveren" limon türleri ise neredeyse bütün yil çiçek açar ve meyve vermeye devam eder. Genelde sonbaharda olgunlasan limon meyvesi yumurta biçimli, bir ucu sivri çikintili, içi 8-10 bölümlü, çok eksi ve bol sulu olur. Olgun limon meyvesinin açik sari renkli dis kabugunun üzerinde uçucu yag ve esanslar içeren benekler bulunur. Meyvenin kabugunun içi ise, beyaz renkli ve sünger dokuludur. Meyvenin içinde yer alan beyaz tohumlan (çekirdekleri) küçük, oval biçimli ve bir uçlari sivri olur. Bol günesli, rüzgardan korunmali yerleri; hafif, suyu iyi akintili ve verimli topraklari seven limon agaci, tohumlariyla çogaltilir.
Dogal bir C vitamini kaynagi olan limon meyvesinin suyunda ayrica organik nitelikli sitrik asit, pektin ve sekerler bulunur. Limon meyvesinin suyu ya da dilimleri kimi yemeklere, çorba ve salatalara katilir. Sevilen bir içit olan limonata yapiminda kullanilir. Bazi sebze yemekleri ve reçellerin yapiminda, bunlarin kararmamasi için eklenir. Uçucu yag ve esans içeren limonun kabugu sikilarak ve damitilarak elde edilen limon esansindan kozmetikte ve kimi içkilerin yapiminda yararlanilir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Pek çok yönden sagliga yararli olan limonun tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söylece siralanabilir:
• C vitamini eksikliginde ortaya çikan iskorbit hastaliginda, limon en iyi dogal ilaçtir.
• Soguk alginligi, nezle, öksürük, bogaz ve bas agrilari ile gribal enfeksiyon durumlarini hafifletir. Beden atesini düsürür.
Bu etkileri saglamak için sikilan limonun suyu, sekerle tatlandirilip ilik su katilarak limonata seklinde içilir.
• Bogaz agrilari ve bademcik enfeksiyonlarinda sikilan limonun suyu, ilik suyla karistirilarak gargara yapilir.
• Birdenbire yükselen tansiyonda, yarim limonun suyu bir bardaga sikilir. Üzeri suyla tamamlanarak içilir. Bu durumda limon, tansiyonu normal düzeyine indirir.
• Limon, doku büzücü ve cilt tonigidir. Çilleri hafifletir. Cildin güzellesmesine katkida bulunur. Bunun için sikilan limonun suyu elle ovusturularak cilde distan uygulanir.
• Tirnak ve dislerdeki tütün lekelerini hafifletip agartir. Disetlerini güçlendirir. Bu etkileri saglamak için sikilan limonun suyu ovusturularak distan uygulanir.
• Soguk hava nedeniyle ellerdeki ve yüzdeki deri çatlamalarini iyilestirir. Bu etkisinden yararlanmak için de sikilan limonun suyu ellere, ovusturularak distan uygulanir.
• Limon susuzluk, yorgunluk ve bitkinlik durumlarini giderir. Bunun için bol limon suyu, su ve sekerle limonata yapilip içilir.
• Idrar yollarini temizler, idrari söktürür. Bu etkileri için bedene her sekliyle limon suyu alinmasi yeterli olur.
• Istah açici ve sindirim sistemini uyaricidir.
Bu etkisinden yararlanmak üzere, limon agacinin taze yapraklariyla % 2-3'lük standart infüzyon hazirlanir. Yani, 1 litre kaynamis su, 20-30 gr. taze limon yapragi üzerine dökülüp 15-20 dakika demlendirilerek infüzyon yapilir. Bu infüzyon yemeklerden 15 dakika önce, birer bardak olarak içilir.
• Limon, doku büzücü etkisi nedeniyle peklik vericidir.
•Antiseptik (mikrop kirici) etkileri de vardir.
Bu sayilan etkilerini saglamak için, limonun gövde ya da dallarindan kabuklari alinir. Bu kabuklar suda kaynatilarak bir dekoksiyon elde edilir. Peklik verici olarak bu dekoksiyondan günde iki-üç kez birer bardak içilir. Yaralari temizlemek ve antiseptik etkisinden yararlanmak için de ayni dekoksiyon distan uygulanir.
• Sivrisinek ve sinek sokmalarinda, sokma yerinin iyilesmesini hizlandirir.
Bunun için sikilan limonun birkaç damla suyu, sokma yerine, ovusturularak distan uygulanir.