Mersingiller familyasindandir. Anayurdu Endonezya'daki, adi yerli dilinde baharat anlamina gelen Moluk takimadalaridir. Ama, günümüzde daha çok Afrika kitasinin dogusundaki Zengibar ile Hint Okyanusundaki diger adalarda yetistirilmektedir, iklimi uygun olmadigindan ülkemizde yetismeyen karanfil agaci, 10-20 m'ye kadar boylanabilen ve kisin yapraklarini dökmeyen duyarli bir bitkidir. Derimsi dokulu parlak ve iri yapraklari dallarda karsilikli çiftler halinde dizilmis olup üzerlerinde salgi bezi benekleri bulunur. Çan biçimindeki pembe renkli çiçeklerinin tomurcuklari kurutuldugunda kirmizimsi kahverengine döner. Hos kokulu olan bu tomurcuklara kisaca 'karanfil' adi verilir. Kismen gölgeli, soguk ve rüzgâra karsi korunmali yerleri seven karanfil agaci, suyu iyi akintili ve asitli topraklari yegler. Tohumuyla ya da gövde çelikleriyle çogaltilir.
Karanfil tomurcuklarinda ogenol (ojenol) adi verilen hidrokarbon, sahsilik asit ve karyofillin içeren bir uçucu yag (esans) bulunur. Karanfilyagi da denilen bu esans, dis hekimliginde sikça yararlanilan antiseptik ve agrikesici ilaçlarin yapiminda kullanilir. Karanfil tomurcuklari ise, bazi reçel, yemek, tursu ve baharatli saraplarin yapiminda çesni olarak kullanilmaktadir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Karanfil tomurcuklarinin ve karanfilyaginin sagliga yararli etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söyle özetlenebilir:
• Karanfil tomurcuklari uyaricidir, özellikle sindirim sistemi üzerinde uyarici etki yapar.
• Gaz söktürücüdür.
• Mide bulantisini bastirir. Kusmalari önler.
Bu etkilerinden yararlanilmak üzere piyasada satilan karanfil tomurcuklarindan bir tutam (7-8 tane) alinip 1 bardak kaynar suya atilir. 10 dakika demlendirilerek hazirlanan infüzyon ilik olarak içilir.
• Karanfil tomurcuklari nefesin kötü kokusunu yok eder.
Bunun için tomurcuklar agizda çignenip sert bakiye tükürükle atilir ya da yukarda tarifi verilen infüzyonla gargara yapilir.
• Karanfil tomurcugu agri kesici ve hafif uyusturucudur.
Bu etkilerinden yararlanilarak dis agrisini kesmekte kullanilir. Bir adet karanfil tohumu agiza alinir. Agriyan çürük disin yakinma getirilir ve bir süre orada tutulur ya da gene piyasada satilan karanfilyagi biraz pamugun üzerine damlatilir ve pamuk agriyan dise bastirilir.
• Karanfilyagi romatizma ve nevralji agrilarinin hafifletilmesinde yararli olur.
Bunun için karanfilyagi agrili yerlere distan ovusturularak uygulanir.