Diğer Adları:
Aslandişi, Keklikotu, Radika, Şeytanarabası
Bilesikgiller familyasindandir. Avrupa, Asya, Afrika ile Amerika kitalarinda yaygin olan ve ülkemizde genellikle çayirlik alanlarla yol kenarlarinda yetisen, çokyillik otsu bitkidir. 5-30 cm. arasinda boylanabilir. Içi kengel denilen aci bir sütle dolu uzun kazik kökü, rozet olusturan derin disli yapraklarini ve yapraklardan daha uzunca olan çiçek saplarini tasir. Bu saplarin tepesinde kömeç halindeki altin sarisi çiçekleri ilkbahardan sonbaharin ortasina kadar açar. Daha sonra çiçek kömeçlerinden olusan ve tohumlarini tasiyan beyaz bir top görünüsündeki meyve kapçiklari en hafif rüzgarda uçup çevreye dagilir. Bitki böylece döküp yaydigi tohumlariyla çogalir.
Karahindiba % 5'e varan yüksek oraniyla en iyi dogal potasyum kaynaklarindan biridir. A ve C vitamini ve nikotinik asit ile türlü mineraller yönünden de zengindir. Bu nedenle yapraklari salatalara katilip yenir. Kökü de, yasken dogranip salatalara katilir. Kurutulan kökü birçok ülkede ögütülüp aci hindiba kahvesi olarak içilir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Bitkinin tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söylece siralanabilir:
• Safra salgilarini söktürür.
• Idrar söktürücüdür.
• Kabizliga, gut hastaligina ve uykusuzluga karsi olumlu etkileri vardir.
Bu etkileri saglamak üzere, bitkinin kazik kökü sonbaharda topragi kazilip çikarilir ve boylamasina parçalara bölünerek gölgede kurutulur. Kurumus kök parçalarindan 2-3 tatli kasigi alinip 1 bardak suda kaynama noktasina kadar isitilir. Ates kisilarak isitma 15-20 dakika daha sürdürülür. Böylece hazirlanan dekoksiyondan günde iki-üç kez birer bardak içilir.
• Karahindiba egzama ve aknelere karsi yararli olur.
Bunun için, bitkinin yapraklari kaynar suya atilip 10-15 dakika demlendirilerek hazirlanan infüzyon, sikayet edilen yerlere distan uygulanir.
• Bitkinin yesil bölümleri ezilerek yüz maskelerine katildiginda cildi temizler ve nemlendirir.
• Bedene zindelik ve güç verir.
Karahindibanin bu tonik etkisinden yararlanmak üzere, bir bez torbaya konulan bitki demeti, banyonun sicak su muslugu altina asilir. Sicak su akitilarak doldurulan küvete daha sonra biraz soguk su eklenip içine girilerek banyo yapilir.