Zencefilgiller familyasindandir. Anayurdu bilinmeyen, ancak Güney Hindistan ile Asya'nin sicak ve bataklik orman alanlarinda yabani olarak yetisen, çokyillik duyarli otsu bitkidir, iklim uygun olmadigindan ülkemizde yetismeyen kakule, 3-5 m. boylanabilir. Mizrak biçimli iri yapraklarinin üzeri koyu yesil olup yapraklarin alti daha açik yesil ve ipeksi görünüslüdür. Bitkinin sari renkli küçük çiçekleri, ilkbaharin ortasindan yaz basina kadar açar. Daha sonra bu çiçekler, içinde bitkinin koyu kirmizi-kahverengi tohumlarini tasiyan 1-2 cm. uzunlukta, üzeri boydan boya çizgili, soluk yesil ya da kirli beyaz renkli ve üç hücreli tohum zarfi seklindeki meyvelere dönüsür. Bu hücrelerde 5-7 tane tohum yer alir. Tohumlar hos kokulu ve baharlidir. Kakule bitkisi yüksek nemlilik orani bulunan ve kismen gölgelik tropik iklimi olan yerleri, bitek ve sulak topragi sever. Döktügü tohumlarla çogalir ya da köklerinin bölünmesiyle çogaltilir.
Kakule tohumlari % 4'e varan oranda uçucu yag ile terpinilasetat, sineol, limonen, sabinen ve pinen adli maddeleri içerir. Bu tohumlar hos kokulari nedeniyle, ögütülmeden aynen ya da ögütülüp toz haline getirilerek bazi yemek, ekmek, kurabiye, bisküvi, tursu, likör ve saraplara katilir. Yakindogu ülkelerinde kahveye eklenip "kakule kahvesi" yapilarak içilir. Tohumlari parfüm endüstrisinde de kullanilir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Çin'de her derde devaymis gibi sikça kullanilan kakule tohumlarinin sagliga yararli tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söyle özetlenebilir:
• Istahi artirir.
• Midevidir. Sindirim sistemini uyarir. Sindirim islemini kolaylastirir.
• Dispepsi (sindirim yetersizligi) nedeniyle olusan mide ve bagirsak gazlarini söktürür. Ayni nedenle olusan karin agrisini da geçirir.
• Bas agrisini geçirir.
• Tükürük akisini hizlandirir.
Bu etkileri saglamak üzere piyasada satilan kakule tohumlari alinir, 1 bardak kaynar suya o anda ezilen 1 tatli kasigi dolusu kakule tohumu konur. 10-15 dakika süreyle demlendirilerek elde edilen infüzyon, günde üç kez birer bardak içilir. Eger istah açici ya da gaz söktürücü etkisinden yararlanilacaksa, bu infüzyon yemeklerden yarim saat önce alinmalidir.
• Kakule tohumlari ayrica nefesin kötü kokusunu da temizler. Bunun için bir-iki kakule tohumu agza alinip çignenir.