Isırganlar Bitkisinin Faydaları, Bitkisel Tedavide Kullanılması

Bitki Adı: Isırganlar

Latincesi: Urtica türleri

Diğer Adları: Dolayan diken, Gidişkenotu, Sırganotu

Detaylı Açıklama:

Isirgangiller familyasinin örnek bitkisidir. Dünyanin tüm iliman bölgelerine yayilmis Urtica cinsi 50 kadar bitki türünün ortak adi Isirgan'dir. Bunlardan 5 türü ülkemizde topragi nemli olan kirlarda, yol ve tarla kenarlarinda, bahçelerde ve duvar diplerinde sikça görülür, 1 m. kadar boylanabilen, üzeri isirici tüylerle kapli, bir ya da çok-yillik bitkilerdir. Yapraklari karsilikli çapraz dizilisli, kenarlari disli, ucu sivri ve oval biçimlidir. Yaprak koltuklarindan çikan yesilimsi renkli, tek eseyli çiçek kümeleri yaz basindan sonbahar basina kadar açar. Isirganin gövdesi dört köse kesitli ve tüylü; kökü rizom gibi çok yayilicidir. Bitki, döktügü minik tohumlariyla ya da yayilici köklerinin filizlenmesiyle çogalir.

Isirgan bitkisinin tüm yüzeyini saran ve degildiginde insan tenini yakan isirici tüylerinde formik asit ile tüm bitkide histamin, klorofil, asetilkolin, demir ve C vitamini bulunur. Bazi yerlerde pazarlarda satilan isirgan, suda kaynatildiginda yakici etkisini yitirdigi, yararli ve güçlü bir besin oldugu için haslanarak ispanak gibi pisirilip yenir. Kurutuldugunda iyi bir hayvan yemi olur.

Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Büyük isirgan (U. dioica) ve Küçük isirgan (U. urens) en sik rastlanan, her yerde bulunusu ve kolay uygulanisiyla tibbi etkilerinden en çok yararlanilan türleridir. Isirganin tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söylece özetlenebilir:
• Toniktir. Bedeni güçlendirir ve destekler.
• Burun kanamalari ve kadinlarda dölyatagi kanamalarinda doku ve damar büzücü özellikleriyle kanamayi kesici etki yapar.
• Idrar söktürücüdür.
• Istah açicidir.
Bu etkilerinden yararlanilmak üzere, isirgan çiçek açtiginda gövde, yaprak ve çiçekleri hep birlikte toplanarak gölge yerde kurutulur. 1-3 tatli kasigi kurumus isirgan karisimi üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika süreyle demlendirilerek hazirlanan infüzyon, günde üç kez birer bardak olarak içilir.

• Isirgan, romatizma ve siyatik agrilarina karsi etkilidir.
• Saç ve tirnaklarin ana maddesi olan keratini güçlendirerek saç dökülmelerini ve tirnak kirilmalarini önler.
• Çocuklarda olusan egzamada ya da sinirsel kökenli cilt rahatsizliklarindaetkilidir.
Bu durumlarda isirganin infüzyonu ya da daha iyisi dekoksiyonu kullanilir. Dekoksiyonun hazirlanmasi için 3-4 tatli kasigi kurumus isirgan karisimi alinir. Kaynama noktasina kadar isitilip sonra kisik ateste isitma islemi 15 dakika daha sürdürülür. Elde edilen dekoksiyon romatizma ve siyatik agrili yerlere ilik olarak uygulanirken elle ovusturularak o bölgeye yedirilir. Saç dökülmelerinde bu dekoksiyonla friksiyon yapilir. Tirnak kirilmalarinda tirnaklar dekoksiyona batirilir. Egzama ve diger deri sikayetlerinde ayni dekoksiyon distan uygulanir.