Gülgiller familyasinin örnek bitkisidir. Rosa cinsinden 100 kadar türü olan ve genelde kisin yapraklarini döken, çokyillik dikenli çali, agaççik ya da tirmanici bitkilerin adi Gül'dür. Pek çok gül türünün anayurdu Asya'dir. Ama gösterisli çiçekleri nedeniyle neredeyse tüm dünyada yaygin sekilde yetistirilmektedir. Türkiye'de yetisen 25 kadar yabani türü vardir. Oysa, kültür bitkisi olarak yetistirilen türleri çok daha fazladir. Gülün, yuvarlak kesitli yesil renkli gövdesi, yogun biçimde dikenlerle kaplidir. Almasik dizili, hafif tüylü ve oval biçimli yapraklarinin kenarlari dislidir. Bir yaprak sapinda 3 ila 7 yaprakçik bulunur. Bitkinin, ilkbahardan baslayarak
sonbahara kadar zaman zaman açip biten beyaz, pembe, kirmizi, turuncu ve sari çiçekleri vardir. Ancak, süs bitkisi olarak çok renkli ve katmerli türleri de yetistirilmistir. Günesli, yari gölgeli ama rüzgarsiz yerleri; suyu iyi akintili, killi ve bitek topraklari seven gül, tohumuyla ve daha çok gövde çelikleriyle çogaltilir.
Isparta, Yag ya da Sam gülü denilen (R. de mascena) gibi bazi güzel kokulu gül türlerinin çiçeginin taçyapraklarinda uçucu yag (gül yagi), tanen, gallik asit, kuersitrin, anthosyanin ve diger bazi yaglar bulunur.Gene bu taçyapraklarinin damitilmasiyla elde edilen gül yagi, parfümeri endüstrisinde yogun sekilde kullanilir. Türkiye'nin tarimda önemli bir dissatim ürünüdür.
Böyle güzel kokulu gül yapraklari bazi yerlerde salata ve pastalara konulur. Surubu, sirkesi, reçeli yapilarak tüketilir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Özellikle kokulu güllerin tibbi etkileri ve 'unlardan yararlanma yöntemleri söylece siralanabilir:
• Güçlendirici bir toniktir.
• Doku ve damarlari büzücüdür.
• Bagirsaklarin düzenli çalismasini saglar: Peklikte yumusatici (müshil); diyare durumunda ishali kesici islev yapar.
• Antiseptik etkisi vardir. Yaralari temizlemede kullanilir.
• Cilt tonigidir. Cildi rahatlatan, geren ve yumusatan etkileri vardir.
Bu etkileri saglamak üzere gonca halinde açmis güzel kokulu güller sabah çigi geçtikten sonra toplanir. Gölge yerde özenle kurutulur. Isik almayan özel kutularda saklanir. Böyle kurutulmus ve saklanmis taçyapraklarindan 2-3 tatli kasigi üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika süreyle demlendirilerek bir infüzyon hazirlanir. Bu infüzyondan günde üç kez birerba rdak içilir. Yaralari ve cildi temizleme islemlerinde bu infüzyon distan uygulanir.
• Yukaridaki etkileri saglamak ve onlara ek olarak göz kanamalarini ve göz nezlesini iyilestirmek için infüzyon yerine, kokulu gülün taçyapaklarimn damitilmasiyla elde edilen ve piyasalarda satilan gül suyu da kullanilabilir.