Gelincikgiller familyasinin örnek bitkisidir. Ülkemizde kirlarda, ekin tarlalarinda, yol ve bahçe kenarlarinda oldukça yaygin olarak yetisir. 60 cm'ye kadar boylanabilen, bir ya da kimi zaman ikiyillik otsu bitkidir. Tüylerle kapli ince uzun tekli gövdesi, bazen dallara ayrilan yapida olur. Yapraklan derin, girintili ve asimetrik biçimlidir, ilkbahardan baslayip yaz boyunca açan ve parlak kirmizi renkli taçyapraklari olan çiçeklerinde, bu taçyapraklarinin altinda kara leke bulunur. Delikli tohum kapsülü fiçi biçiminde ve düz tepeli olup çok sayidaki tohumunu tasir. Bitki, tohumunu dökerek çogalir. Ancak, ekine zararli bitki sayildigindan, asiri çogaldiginda, tarlalarda yok edilmesi için ugrasilir. Gelincik bitki olarak tanen, yapiskan bitki sivisi ve düsük oranda sakinlestirici alkaloit maddeleri içerir. Bazi yerlerde toplanan yapraklan pazarlarda satilir. Sebze gibi kavrulup üzerine yumurta kirilarak pisirilir ya da salatalara katilarak yenilir.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Ayni familyadaki yakin akrabasi hashas kadar güçlü niteliklere sahip olmamakla birlikte, gelincik sagliga yararli etkileri nedeniyle de kullanilir. Bu etkiler ve yararlanma yöntemleri asagida özetlenmistir:
• Öksürük ve öksürükten dogan giciklara karsi etkilidir.
• Nezle, bronsit ve soguk alginliklarinda gögsü yumusatici etki yapar.
• Balgam söktürücüdür.
Bütün bu etkileri saglamak üzere, kuru bir günün serin sabahinda toplanan gelincik yapraklari, kagit üzerine serilerek gölgede kurutulur. Kurumus taçyapraklarindan da 1-2 tatli kasigi alinip dört bardak kaynar su içinde 10-15 dakika demlendirilerek infüzyon hazirlanir. Bu infüzyondan günde üç kez birer bardak içilebilir.
• Ayrica gelincik, sakinlestirici etkiler tasir.
• Uykusuzluga karsi etkili olur.
Bu etkilerinden yararlanmak için de çiçeginin taçyapraklari balla karistirilarak macun haline getirilir ve yenir.