Maydanozgiller familyasindandir. Akdeniz havzasi kökenli, bir ya da ikiyilIik dayanikli otsu bitki olup ükemizde yaygin olarak yetisir. 60 cm. kadar boylanabilir. Gövdesi yesil ya da mavi-yesil renkli, yuvarlak kesitli, içi bos ve bir ana gövdeden dallara ayrilan yapidadir. Hos kokulu, iplik gibi ince yapili ve tüylü olan yesil ya da mavi-yesil yapraklari; yaz ortalarinda 20 cm. kadar genislikte semsiyeye benzer salkimlar olusturarak açan sarimsi renkli, hos kokulu minik çiçekleri vardir. Oval biçimli, yassi ve esmer kahverengi küçük tohumlari (meyvesi) da hos kokulu olur. Bitki, tohumlariyla çogalir. Dereotunun tibbi bakimindan en önemli bölümü olan tohumlari, bilesiminde karvon: limonen adli maddeler bulunan % 4 oranindaki uçucu yag ile ayrica pektin, reçine ve bazi mineralleri içerir. Bu tohumlar aynen ya da ezilip baharat olarak bazi yemek ve besinlere katilir. Bitkinin yapraklari, çesni vermesi için, yemek ve salatalara konur.
Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Besin ve ilaç olarak bedene yararli nitelikleri ta Eski Misirlilar zamanindan beri bilinen dereotunun tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söylece siralanabilir:
• Sinirleri yatistirir ve bedeni rahatlatir.
• Mide ve bagirsak gazlarini söktürür. Özellikle küçük çocuklarda gaz söktürücü etkisi önemlidir.
• Sindirimi kolaylastirir. Karin agrilarina iyi gelir.
• Mineral yönünden zengin oldugu için tuzsuz rejimlerde yer alir.
• Hiçkirigi kesici etkisi vardir.
• Süt bezlerini uyardigindan emzikli annelerde süt gelisini artirir.
• Kusma refleksini bastirir.
Bütün bu etkilerini saglamak üzere, tohumlari iyice olgunlasmadan önce bitki kesilip çok siki olmayan demetler halinde baglanarak kurutulur. Tohumlari iyice olgunlasip renkleri esmer kahverengine dönüsünce yere temiz bez ya da kâgit serilip üzerinde demetler dövülerek tohumlarini dökmesi saglanir. Bu tohumlardan 1-2 tatli kasigi alinarak hafifçe ezilip üzerine 1 bardak kaynar su dökülür ve 10-15 dakika süreyle demlendirilir. Yemeklerden önce bu infüzyondan birer bardak içilir.
• Dereotu nefesin kötü kokusunu temizler. Bunun için tohumlan agizda çignenir.