Çuhaçiçeği Bitkisinin Faydaları, Bitkisel Tedavide Kullanılması

Bitki Adı: Çuhaçiçeği

Latincesi: Primula verisi (Primula officinalis)

Diğer Adları: Çobançiçeği

Detaylı Açıklama:

Çuhaçiçegigiller familyasinin örnek bitkisidir. Kuzey Yariküre'de yaygin olan çuhaçiçegi, ülkemizde genellikle Dogu Anadolu'nun daglik kesimlerindeki nemli orman ve çayirlarda yetisir. 15-25 cm. kadar boylanabilen, dayanikli çokyillik otsu bitkidir. Kisa bir rizomu (kökgövdesi) vardir. Mavimsi-yesil ve üzeri kirisik görünüslü yapraklarinin hepsi, dogrudan dogruya bitkinin rizom kökünden sürerek bir rozet olusturur. Yuvarlak kesitli ve içi dolu olan çiçek saplari, 30 kadar çiçegi tasiyacak kadar dayaniklidir. Gevsek ya da siki salkimlar olusturarak ilkbaharda açan çiçekleri, altin renkli taçyapraklariyla gösterislidir. Bitkinin koyu kahverengi minik tohumlarini tasiyan meyvesi yumurta biçimli bir kapsül halindedir. Günesli ya da yari gölge yerleri; kireçli ve nemli topraklan seven çuhaçiçegi, tohumlariyla ya da büyük bitkilerin rizomlarinin bölünüp ayri yere dikilmesiyle çogaltilir.

Çuhaçiçegi % 10'a kadar varan oranda saponin ile ayrica glikozitler, uçucu yag ve flavonitleri içerir. Bazi yerlerde çiçekleri reçel ve sarap yapiminda kullanilir. Yapraklan salatalara katilarak ya da et yemeklerinde dolma içi olarak tüketilir. Çuhaçiçeginin yapraklarini ipekböcekleri pek sever, çiçeklerinin nektarini ise bal arilari yeglerler.

Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Çuhaçiçegi bitkisinin tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemlerini; bitkinin çiçekleri, kökü ve yapraklari diye üçe ayirarak söylece özetleyebiliriz:

• Çuhaçiçeginin çiçekleri; özellikle stresle ilgili gerginliklerde spazm çözücü, yatistirici ve rahatlaticidir.
• Sinirsel kökenli bas agrilarini iyilestirir. Yarim bas agrisina (migren) karsi da etkili olur.
• Uykusuzluga karsi devadir.

Bu etkileri saglamak üzere bitkinin çiçekleri ilkbaharda toplanir. Yesil renkli çiçek zarfi çikarilip atilir. Çiçekler gölgede kurutulur. Kurumus çiçeklerden 1-2 tatli kasigi alinip üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek ve 15-20 dakika demlendirilerek bir infüzyon hazirlanir. Bu infüzyondan günde iki-üç kez birer bardak içilir.

• Çuhaçiçeginin kökü; gögsü yumusatir. Balgam söktürücüdür.
• Terleticidir. Bronsit, soguk alginligi, üsümeyle ilgili ürperme ve öksürüge karsi iyilestiricidir.
• Idrar söktürücü, müshil ve gaz söktürücüdür.
• Stresle ilgili gerginliklerde spazm çözücü ve yatistiricidir. Bedeni sakinlestirip gevsetir. Uykusuzluga karsi iyi gelir.

Bu etkileri saglamak için bitkinin rizomu sonbaharda topragi kazilip sökülür ve özenle kurutulur. Parçalanan kökten 1 tatli kasigi alinip 1 bardak suda kaynatilir. Sonra ates kisilarak 5 dakika daha isitma sürdürülüp bir dekoksiyon hazirlanir. Bu ekoksiyondan günde üç kez birer bardak içilir.

• Çuhaçiçeginin taze yapraklari; çiban tedavisinde etkilidir. Yapraklar çibana sarilir. Sik sik degistirilerek çibanlarin iyilesmesi saglanir.